Wat is een DEX?

Een decentralized exchange (“DEX”, een decentrale beurs) is een platform voor de uitwisseling van cryptocurrencies dat functioneert zonder centrale autoriteit, gebruikmakend van blockchain-technologie om directe handel tussen gebruikers mogelijk te maken. In tegenstelling tot traditionele beurzen, worden DEX’s aangedreven door smart contracts, zelfuitvoerende computerprogramma’s op de blockchain die de re gels voor het kopen, verkopen en ruilen van tokens definiëren en automatisch werken wanneer aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Hierdoor bieden DEX’s een hoger niveau van beveiliging, aangezien gebruikers de controle over hun cryptocurrencies behouden en deze niet hoeven te vertrouwen aan een beurs. De DEX is één van de belangrijkste innovaties binnen Decentralized Finance (DeFi), oftewel de blockchain-gebaseerde economie.

Geschiedenis van de DEX

De ontwikkeling van DEX’s begon als een reactie op de beperkingen en risico's van gecentraliseerde exchanges. De eerste DEX’s ontstonden kort na de introductie van Bitcoin, met platforms zoals Bitshares in 2013 die pionierden in het idee van een gedecentraliseerde financiële infrastructuur. De in 2015 gelanceerde blockchain Ethereum speelde een cruciale rol in de evolutie van DEX’s door smart contracts te introduceren, waardoor complexere vormen van uitwisseling op de blockchain mogelijk werden. Uniswap, gelanceerd in 2018, revolutioneerde de ruimte door liquidity pools en het automatische market maker model te introduceren, wat leidde tot een significante toename in de adoptie en functionaliteit van DEX’s. Een automatische market maker (“AMM”, ook wel automated market maker) is een smart contract dat een aantal cruciale functies van de DEX als decentrale beurs reguleert, zoals de prijzen op de DEX en de aanwezige liquiditeit, die opgeslagen ligt in liquidity pools. Een liquidity pool is ook een smart contract, dat geprogrammeerd is om cryptocurrencies aan te houden die door marktparticipanten in de liquidity pool worden geplaatst. De liquidity pools zorgen ervoor dat er daadwerkelijk gehandeld kan worden op DEX’s, doordat marktparticipanten binnen DeFi geld (liquiditeit) in de liquidity pools kunnen plaatsen en als handelsliquiditeit beschikbaar stellen op de DEX tegen een vergoeding.

Voordelen en uitdagingen van DEX’s

Hoewel DEX’s aantrekkelijk zijn vanwege hun vermogen om gebruikers volledige controle over hun cryptocurrencies te geven en het gegeven dat iedereen, wereldwijd, er 24 uur per dag gebruik van kan maken, zijn er ook uitdagingen zoals lagere liquiditeit en tragere transactiesnelheden, wat kan leiden tot moeilijkheden bij het uitvoeren van grote orders. Bovendien kunnen deze platforms moeilijk te gebruiken zijn voor beginners doordat hun uitgebreidheid kan leiden tot complexiteit. De voordelen van DEX’s zijn echter aanzienlijk, waaronder verhoogde privacy, omdat gebruikers vaak geen persoonlijke informatie hoeven te verstrekken (behalve de informatie die op de blockchain gepubliceerd wordt, zoals het wallet-adres), en verbeterde veiligheid doordat geld niet hoeft te worden opgeslagen in de database van een gecentraliseerde exchange. Een gebruiker van een DEX profiteert immers van alle voordelen die de blockchain als decentrale technologie biedt! Daarbij kunnen gebruikers van DEX’s erop rekenen dat de nieuwste toepassingen van blockchaintechnolgie meestal als eerste worden uitgerold op een DEX, wat risico’s maar ook kansen met zich meebrengt. Als laatste voordeel geldt natuurlijk dat er ook verdiend kan worden op diverse manieren op een DEX, bijvoorbeeld door te participeren in liquidity pools.

Wat is een CEX?

Centralized exchanges (“CEX”, een gecentraliseerde beurs), zoals Binance en Coinbase, werken meer als traditionele makelaars. Gebruikers storten hun geld op de rekeningen van de exchange, waarna alle handel intern wordt gefaciliteerd. Dit zorgt voor snelle transacties en een hoge liquiditeit. De voordelen van CEX’s omvatten hun gebruiksvriendelijke interfaces en een klantenservice. Echter, het centraliseren van de fondsen op één platform verhoogt het risico op hacks en stelt gebruikers bloot aan potentiële privacyproblemen door verplichte KYC- en AML-procedures.

Belangrijke verschillen tussen DEX’s en CEX’s

De belangrijkste verschillen tussen DEX’s en CEX’s liggen in de mate van controle die gebruikers hebben over hun geld, de snelheid van transacties, de beschikbare liquiditeit en het niveau van klantenservice. Terwijl DEX’s decentralisatie en privacy benadrukken, bieden CEX’s snelheid en gebruiksgemak. Bij een DEX behouden gebruikers altijd controle over hun cryptocurrencies, waardoor het risico op diefstal door een hack wordt verminderd. Bij een CEX vertrouwen gebruikers hun geld toe aan de exchange, die de veiligheid moet waarborgen. CEX’s kunnen snellere transacties bieden omdat ze niet afhankelijk zijn van blockchain-verificatie voor elke transactie, in tegenstelling tot DEX’s waar elke transactie op de blockchain moet worden verwerkt en geverifieerd.

Voorbeelden van DEX’s en CEX’s

Bekende DEX’s zijn Uniswap, beroemd om zijn automatische market maker systeem dat prijzen bepaalt op basis van de verhouding van de tokens in de pool, SushiSwap, een “fork” (een soort uitgewerkte kopie) van Uniswap met aanvullende functies en een onderscheidende gemeenschap, en PancakeSwap op de Binance Smart Chain, bekend om zijn lage transactiekosten en snelle transacties. Onder de CEX’s vinden we Binance, 's werelds grootste cryptocurrency exchange qua handelsvolume, Coinbase, die bekend staat om zijn gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid voor beginners, en Kraken, die uitgebreide handelsmogelijkheden biedt, inclusief futures en margin trading.

Handelsvolumes en impact

Ondanks de groeiende populariteit van DEX’s, blijven CEX’s domineren in termen van handelsvolume. Deze handelsvolumes zijn een belangrijke indicator van de liquiditeit van de markten; hogere volumes betekenen doorgaans kleinere prijsverschillen (“spreads”) en makkelijker uitvoerbare orders. De hogere liquiditeit van CEX’s maakt ze aantrekkelijker voor institutionele beleggers en grote traders die grote posities moeten kunnen verhandelen zonder significante prijsbewegingen te veroorzaken.

Technologische en economische factoren

De technologie achter DEX’s is gebaseerd op blockchain en smart contracts, wat betekent dat elke transactie transparant en verifieerbaar is op de blockchain. Dit draagt bij aan de veiligheid en integriteit van de DEX, maar kan ook leiden tot hogere transactiekosten en verwerkingstijd tijdens piekuren op de blockchain. CEX’s daarentegen gebruiken interne databases om transacties te verwerken, wat resulteert in snellere en goedkopere transacties, maar deze zijn minder transparant en afhankelijk van de beveiliging van de exchange zelf. Daarnaast zijn er in het verleden ook CEX’s tijdens piekuren op zwart gegaan, en dan kunnen gebruikers niet meer bij hun geld.

Toekomst van DEX’s en CEX’s

De toekomst van zowel DEX’s als CEX’s is veelbelovend, maar ze zullen waarschijnlijk verschillende paden volgen. DEX’s zullen zich blijven ontwikkelen met verbeterde gebruikersinterfaces, snellere transacties en lagere kosten dankzij schaaloplossingen zoals layer-2 protocollen (dit zijn in feite snellere blockchains die ‘bovenop’ grotere blockchains gebouwd zijn). Ze zullen aantrekkelijk blijven voor gebruikers die waarde hechten aan decentralisatie en privacy en zelf de controle willen houden over hun geld, en ze zullen daarnaast op de voorgrond van innovatie in blockchaintechnologie blijven opereren. CEX’s zullen waarschijnlijk blijven innoveren met nieuwe producten en diensten om een breder scala aan gebruikers aan te trekken, van retailbeleggers tot grote institutionele partijen.